Władysław Kotarbiński


Władysław Kotarbiński, znany również jako Włodzimierz Kotarbiński, to postać, która z pewnością zasługuje na uwagę w polskiej historii wojskowości. Urodził się 19 maja 1898 roku w Noworadomsku, a jego życie tragicznie zakończyło się 10 kwietnia 1942 roku w Warszawie.

Był on nie tylko żołnierzem, ale także osobą, która odegrała istotną rolę w różnych konfliktach zbrojnych. W czasie I wojny światowej służył w I Brygadzie Legionów Polskich, gdzie zaangażował się w walki o niepodległość Polski. Jego kariera wojskowa kontynuowała się podczas wojny polsko-bolszewickiej, a także w trakcie obrony stolicy w 1939 roku.

Życiorys

Władysław Kotarbiński przyszedł na świat 19 maja 1898 roku w rodzinie, która obejmowała Jana, jego ojca, oraz Klementynę z Bobrowskich. Jego ojciec, rzemieślnik, specjalizował się w wytwarzaniu narzędzi ostrych jako nożownik. W momencie wybuchu I wojny światowej Władysław był uczniem gimnazjum w Jędrzejowie.

W styczniu 1915 roku dołączył do wschodzącej I Brygady Legionów Polskich. Niestety, 29 sierpnia 1916 roku doznał rany, co nie przerwało jednak jego służby, która po rekonwalescencji kontynuowana była w aparacie werbunkowym. W 1917 roku działał w Komisariacie Werbunkowym Wojska Polskiego we Włocławku i był nominowany do odznaczenia Krzyżem Wojskowym Karola. W październiku 1917 roku przebywał w Szpitalu Rezerwy nr 1 Armii Austro-Węgierskiej w Przemyślu, a później wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

Za swoje zasługi w walkach o niepodległość, Władysław Kotarbiński otrzymał 13 czerwca 1922 roku Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Dekoracja miała miejsce w imieniu marszałka Józefa Piłsudskiego, a wykonał ją generał Edward Śmigły-Rydz w towarzystwie wielu znamiennych wojskowych, w tym Leona Berbeckiego.

Po zakończeniu działań wojennych Władysław został przeniesiony do rezerwy jako chorąży. 29 listopada 1927 roku Prezydent RP nadał mu stopień podporucznika z datą starszeństwa 1 lipca 1925 roku oraz 1119. lokatą w korpusie oficerów rezerw piechoty. Wkrótce po tym został wcielony do 14 Pułku Piechoty we Włocławku.

W życiu cywilnym Kotarbiński pracował jako urzędnik. W 1929 roku zatrudniony był w Straży Granicznej. Aktywnie działał jako członek Związku Strzeleckiego, a w 1933 roku pełnił funkcję prezesa Okręgu nr 1 Warszawskiego Związku Strzeleckiego. W 1935 roku objął stanowisko wiceprezesa, zaś w 1939 roku został Komendantem Powiatu Grodzkiego Warszawa Południe w stopniu starszego kompana.

W obliczu II wojny światowej brał udział w obronie Warszawy, gdzie jego życie zakończyło się 10 kwietnia 1942 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, w grobie numer 310/5/5, obok rodziny Pietrzaków.

Życie Władysława Kotarbińskiego nabrało również osobistego wymiaru, gdy 6 sierpnia 1928 roku w parafii św. Aleksandra w Warszawie wziął ślub z Jadwigą Teodozją Pietrzak, urzędniczką warszawską, pochodzącą z Mogielnicy. W momencie zawarcia małżeństwa osiedlił się przy ulicy Filtrowej, w domu o numerze hipotecznym 7341.

Ordery i odznaczenia

Władysław Kotarbiński był wyróżniającą się postacią, która została odznaczona wieloma szanowanymi nagrodami, świadczącymi o jego zasługach. Oto niektóre z nich:

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7198 – przyznany 17 maja 1922,
  • Krzyż Niepodległości – nadany 25 lipca 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – wręczony 27 maja 1929.

Związki z rodziną Szałwińskich

We wrześniu 2020 roku, Maria Chyła z Włocławka opublikowała w Gazecie Pomorskiej fascynującą historię swojej ciotki, Heleny Afeltowiczów Buczyńskiej, która działała w Amerykańskim Czerwonym Krzyżu w czasie wojny. W ramach swojego artykułu, Pani Chyła dołączyła portrety legionistów, które jej ciotka otrzymała jako gest uznania. Grażyna Ode-Zwolińska, regionalistka z Włocławka, na jednym z tych portretów rozpoznała Władysława Kotarbińskiego.

W kontekście artykułu dotyczącego Heleny Afeltowicz, Ode-Zwolińska opisała postać Kotarbińskiego w weekendowym wydaniu Gazety Pomorskiej z 14-15 listopada 2020 roku, zwracając uwagę na jego związki z rodziną Szałwińskich, z którą, co istotne, sama jest spokrewniona. Ode-Zwolińska posiada pocztówki, które Kotarbiński wysyłał do Feliksy Szałwińskiej, nauczycielki z Włocławka, w latach 1888-1981.

Warto nadmienić, że legionista w swoich wiadomościach używał żartobliwego języka, nazywając Szałwińską „ciocią”, a sam tytułował się jej „wnuczkiem”, mimo iż różniło ich jedynie dziesięć lat. Ode-Zwolińska sugeruje, że Władysław Kotarbiński mógł mieć rodzinne więzi z Szałwińskimi.

W przesyłanych pocztówkach wspomina on miejscowość Skaszyn jako miejsce, gdzie mieszkały rodziny Darnikiewiczów, powiązane z Szałwińskimi przez Mariannę Wiktorię z Wojciechowskich, matkę Feliksy, oraz Pawłoszewskich, którzy byli ciotecznymi braćmi Feliksy. Kotarbiński wymienia również „ciocię z Korwinowa”, którą Ode-Zwolińska identyfikuje jako Eufemię Irenę Konieczną, rodzoną siostrę Feliksy.

Nie można także wykluczyć, że Kotarbiński mógł poznać Szałwińskich przez Cypriana Mateusza Darnikiewicza albo Eugeniusza Stanisława Szałwińskiego, również legionistów oraz członków rodziny Feliksy. Wydaje się interesujące, że pocztówki zostały wysłane 27 lipca z Włocławka, nosząc pieczęć Inspektoratu Werbunkowego Wojska Polskiego, oraz 28 października z Przemyśla.

W 1918 roku, Władysław Kotarbiński uwiecznił moment w zdjęciu grupowym z rodziną Szałwińskich, stojąc pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki w nieznanej miejscowości.

Przypisy

  1. Małgorzata Stempinska. Legionista Władysław Kotarbiński i jego związki z rodziną Szałwińskich. „Gazeta Pomorska”, s. 5, 14.11.2020 r. Bydgoszcz: Polska Press. ISSN 0867-4965.
  2. Kotarbiński Włodzimierz. Nekrologi Warszawskie. Baza Nekrologów, 04.04.2016 r. [dostęp 14.08.2021 r.]
  3. a b c Cmentarz Stare Powązki: JÓZEFA PIETRZAK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 14.08.2021 r.]
  4. a b Kotarbiński Władysław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, 2019 r. [dostęp 14.08.2021 r.]
  5. a b Włodzimierz (Władysław) Kotarbiński. Detale kartoteki personalno-odznaczeniowej. Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego. [dostęp 14.08.2021 r.]
  6. Metryka ślubu Włodzimierza Kotarbińskiego i Jadwigi Teodozji Pietrzak, nr 355/1928 z 06.08.1928 r. w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Aleksandra w Warszawie. Miejsce przechowywania: Archiwum Archidiecezjalne w Warszawie. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. s. 105. [dostęp 14.08.2021 r.]
  7. Pocztówka Władysława Kotarbińskiego do Feliksy Szałwińskiej z 28.10.1917 r.
  8. Kronika wojskowa. „Żołnierz Polski”. N° 25 (304), s. 14, 18.06.1922 r. Warszawa: Wojsko Polskie. [dostęp 14.08.2021 r.]
  9. M. J.. Sport wśród strzelców. „Strzelec”. nr 29, s. 28, 16.07.1933 r. Warszawa: Związek Strzelecki. [dostęp 15.08.2021 r.]
  10. Strzelec zginął śmiercią lotnika. „Strzelec”. nr 37, s. 9, 22.09.1935 r. Warszawa: Związek Strzelecki. [dostęp 15.08.2021 r.]
  11. Powiat Grodzki Warszawa Południe Związku Strzeleckiego. „Jednodniówka strzelecka powiatu grodzkiego Z.S. Warszawa – Południe”, s. 6-7, 19.03.1939 r. Warszawa: Koło Przyjaciół Związku Strzeleckiego Powiatu Warszawa-Południe. [dostęp 14.08.2021 r.]
  12. Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 251. [dostęp 14.08.2021 r.]
  13. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 28 z 23 grudnia 1927 r., s. 358, jako chor. Włodzimierz Kotarbiński (ur. 19.05.1898 r.).
  14. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 4 z 20 lutego 1928 r., s. 31, pozostawał wówczas w ewidencji PKU Włocławek.
  15. Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 46, wówczas zajmował 747. lokatę.
  16. A: Metryka chrztu Władysława Kotarbińskiego nr 455/1898 z 25.07.1898 r. Księga unikat aktów urodzonych. Sygn. 48/298/0/-/25 w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Radomsku. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim.

Oceń: Władysław Kotarbiński

Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:11