Teofil Wojeński, ur. 26 stycznia 1890 r. w Radomsku, zm. 6 listopada 1963 r. w Warszawie, był prominentnym polskim historykiem literatury, a także zasłużonym działaczem oświatowym i społecznym. Pełnił funkcję prezesa Związku Nauczycielstwa Polskiego w latach 1956–1960 oraz wiceprzewodniczącego Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w roku 1948.
Wojeński swoją działalność polityczną rozpoczął w młodym wieku. W latach 1907–1908 był członkiem PPS – Frakcji Rewolucyjnej, co kończy się jego aresztowaniem przez władze rosyjskie w 1908 roku. W kolejnych latach, od 1913 roku, przystąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej – Opozycji. Wojeński brał udział w walkach o niepodległość kraju, służąc w Legionach Polskich od 1914 roku.
Twórcza działalność Wojeńskiego w środowisku nauczycielskim miała miejsce na początku lat 30. XX wieku, kiedy to został prezesem Związku Nauczycieli Polskich Szkół Średnich w latach 1929–1930, a następnie przyłączył się do Związku Nauczycielstwa Polskiego. W tym okresie jego zaangażowanie obejmowało także działalność w Towarzystwie Oświaty Demokratycznej „Nowe Tory”, gdzie redagował dwutygodnik Lewy Tor.
Okres II wojny światowej przyniósł mu nowe wyzwania. Wojeński był członkiem Polskich Socjalistów w latach 1941-1942, a także został osadzony w warszawskim Pawiaku w 1942 roku. W trakcie okupacji niemieckiej odgrywał kluczową rolę w Centralnej Piątce Tajnej Organizacji Nauczycielskiej oraz zarządzał tajnym nauczaniem w Warszawie. Po wojnie, od 1947 do 1948 roku, zasiadał w Radzie Naczelnej PPS, a od 1948 roku był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR).
Wojeński był także redaktorem naczelnym Głosu Nauczycielskiego, a jego profesjonalny dorobek zaowocował uzyskaniem tytułu profesora w Uniwersytecie Warszawskim w 1957 roku. Jego wszechstronna praca literacka obejmowała publikacje takie jak: „Stefan Żeromski. Rozbiór treści ideowej” (1926), „Historia literatury polskiej” (t. 1-2, 1946), „Publicystyka okresu pozytywizmu; wybór tekstów” (1953), „Walka o szkołę polską w okresie Rewolucji 1905 roku” (1960) oraz „Dawne czasy... Wypisy z literatury polskiej dla klasy I Zasadniczych Szkół Zawodowych” (1965).
Po śmierci został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie w Alei Zasłużonych (kwatera A26-tuje-7), co stanowi symbol jego niezatartej obecności w historii polskiej kultury i oświaty.
Ordery i odznaczenia
Teofil Wojeński został wielokrotnie uhonorowany za swoje zasługi, a jego osiągnięcia znalazły odzwierciedlenie w licznych odznaczeniach. Do najbardziej znaczących wyróżnień należą:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 19 marca 1936 roku,
- Order Sztandaru Pracy I klasy.
Przypisy
- Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze [online], cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 26.04.2024 r.]
- M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131 „za zasługi na polu pracy kulturalno-oświatowej i społecznej”.
- M. Białota, DRAMATOPISARSTWO STEFANA ŻEROMSKIEGO W OCENACH KRYTYKI LITERACKIEJ DO R. 1939.
- Bojownicy niepodległości. Tajna Organizacja Nauczycielska – kryptonim Związku Nauczycielstwa Polskiego (1939-1945).
- Wojeński, Teofil.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Włodzimierz Doroszkiewicz (biolog) | Ryszard Szwed | Marian Ożarowski | Cecylia Walewska | Hanna Szelest | Michał Kobusiewicz | Dominik Sankowski | Ryszard Siwecki | Jerzy Tomaszewski (historyk) | Elżbieta Dziegieć | Zygmunt Kowalik | Krystyna Wilkowska-Chomińska | Feliks Przyłubski | Bogumił JeziorskiOceń: Teofil Wojeński